Het ziet er naar uit dat we er naast het Eyelove concept bij de DA drogist en de M’Eye Choice winkel(s) nog een soortgelijke formule bijkrijgen. Martin Friederichs van Luxottica, Rutger Friederichs van Friederichs, Rob van der Leeuw van Van der Leeuw Optiek in Delft en John Keijsers, de vroegere topman van Hans Anders en voormalig partner in het Eyelove concept, zijn blijkbaar alle vier van mening dat er nog veel meer goedkope brillen inclusief glazen verkocht kunnen worden via online kanalen en bij bijvoorbeeld de Zara, de Etos of wellicht zelfs Albert Heijn. Zij werken daarvoor samen in een nieuw project dat binnenkort gelanceerd moet worden. Tot zover niet echt iets bijzonders of het moet zijn dat het wel erg druk wordt aan de onderkant van de markt en je, als zelfstandige optiekondernemer, vraagtekens kunt zetten bij leveranciers die zich meer en meer tot je directe concurrent ontwikkelen. Anderzijds schept dat natuurlijk ook mogelijkheden voor andere leveranciers die zich wel “bij hun leest” houden en biedt al die aandacht voor de onderkant van de markt ook kansen aan zelfstandige opticiens om zich met kwaliteit te onderscheiden!
Interessant aan dit nieuwe project is vooral dat zelfstandige opticiens benaderd worden om mee te doen. Niet als aandeelhouders die op gelijkwaardige basis mee profiteren van een eventuele winst maar wel om voor een zeer bescheiden vergoeding de diensten te verrichten waarmee het verschil met bijvoorbeeld Eyelove gemaakt zou kunnen worden. Eventuele oogmetingen en ook afleveringen van de brillen zouden door zelfstandige opticiens gedaan moeten worden. Naast de bescheiden vergoeding zouden die hun winst vooral moeten halen uit de traffic die door dit systeem ontstaat. Dat die traffic volgens de initiatiefnemers van dit plan tekort schiet, wordt geïllustreerd met marktcijfers waaruit zou blijken dat de ketens inmiddels 80% van alle brillen verkopen en de zelfstandige ondernemers nog slechts 20%. Voor zover die cijfers al correct zijn, is het voor de volledigheid niet onbelangrijk te vermelden dat het hier om aantallen en niet om geld gaat. Die 20% van de zelfstandige opticiens is goed voor zo’n 50% van de omzet in de branche. Kortom, financieel doet de zelfstandige opticien het vaak uitstekend en heeft hij nog volop kansen. Die traffic wordt als belangrijk argument en voordeel voor de zelfstandige opticien gepresenteerd maar is in de praktijk wellicht eerder een nadeel. Het klinkt allemaal toch een beetje alsof een kwalitatief hoogwaardig restaurant afhaalpunt van de hamburgers van McDonalds wordt om zo potentiële klanten in huis te halen. Of alsof topmerken als Burberry of Prada of Hermes opeens besluiten de jurkjes van C&A of de accessoires van de HEMA te gaan afleveren omdat ze die klanten ook zo graag in huis willen hebben. Net als de goede zelfstandige opticien verdienen al die bedrijven meer dan uitstekend aan een andere klant met een ander koopgedrag. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de klant die er voor kiest om een bril bij de Etos of Albert Heijn te kopen, bij de zelfstandige opticien opeens besluit toch maar een Lindberg, Silhouette, Titanflex, Theo, Anne et Valentin, Orgreen, JF Rey of Michael Kors aan te schaffen. De zelfstandige opticien degraderen tot een soort postkantoor waar de pakjes afgehaald kunnen worden en waar de klant later met klachten terecht kan, lijkt nauwelijks een serieuze optie. En dan hebben we het over klachten over producten waar die opticien niet zelf voor heeft gekozen en die hij waarschijnlijk ook nooit zou adviseren.
Deelname van zelfstandige opticiens is wellicht om een andere reden interessant voor de initiatiefnemers. Het lijkt er op dat een eventuele deelname van zelfstandige ondernemers vooral bedoeld is om de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van het concept te versterken waardoor de concurrentiepositie ten opzichte van bijvoorbeeld Eyelove bij de DA drogist verstevigd zou worden wat voor de bedenkers van dit concept uiteraard een enorm voordeel zou betekenen. Ook om het project aan bijvoorbeeld de Etos, Zara en Albert Heijn te verkopen is het voor de initiatiefnemers heel aantrekkelijk en interessant wanneer ze kunnen melden dat de deelnemende opticiens voor alle service garant staan. “Clicks” en “bricks” maar dan wel op een heel aparte wijze vormgegeven en met een bijzondere verdeling van voor- en nadelen tussen de “clicks” en de “bricks”.
Product en diensten zijn in de optiek onlosmakelijk met elkaar verbonden omdat de diensten (lees oogmetingen, optometrie, vergaande service, contactlenscontroles) geld kosten en dankzij de verkoop van de producten gefinancierd kunnen worden. Als dit nieuwe concept op bovenstaande wijze uitgevoerd zou worden, verdienen initiatiefnemers en bijvoorbeeld de Zara of Etos of Albert Heijn aan de producten en wordt de opticien tegen een kleine vergoeding opgescheept met de kostenpost diensten en service. Dat gaat natuurlijk niet werken.
De combinatie van kwaliteitswinkel en “onderkant van de markt” heeft voor succesvolle zelfstandige ondernemers bovendien een zeer groot afbreukrisico dat de, financieel ook niet erg interessante, deelname nog minder aantrekkelijk maakt. Goede opticiens verdienen een meer dan prima boterham met de verkoop van kwalitatief hoogwaardige producten aan klanten die daarin geïnteresseerd zijn. Het versterken van die positie en het behoud van de 50% van de omzet in de markt is een interessante opgave voor de nabije toekomst. Dan mogen de ketens, de online aanbieders en de DA drogist, de Etos, de Zara of Albert Heijn met alle plezier de andere 50% verdelen.
Zelfstandige ondernemers die wij tot nu toe gesproken hebben staan zeer sceptisch tegenover dit plan. Ons verzoek aan Martin Friederichs om meer informatie kon helaas blijkbaar niet direct beantwoord worden hoewel meerdere zelfstandige ondernemers inmiddels wel uitvoerig geïnformeerd zijn onder meer op een informatieavond die afgelopen week heeft plaatsgevonden. We weten dus nog niet of het plan ook zonder medewerking van zelfstandige opticiens uitgevoerd kan worden of hoeveel winkels er bijvoorbeeld nodig zijn om succesvol te kunnen starten. Van Rob van der Leeuw hoorden we wel dat het nog alle kanten op kan dus wellicht is afblazen bij gebrek aan deelnemers ook een optie. Later deze maand staat een afspraak met betrekking tot dit onderwerp met hem gepland. Wordt dus vervolgd!
